صنعت نساجی و تولید پارچه یکی از مهم‌ترین صنایع کشور محسوب می‌شود و سهم بسیار زیادی در ایجاد فرصت‌های شغلی مختلف بر عهده دارد. البته مهم‌ترین اصل در پیشرفت صنعت نساجی و تولید منسوجات مختلف، استفاده از ماشین‌آلات پیشرفته و به روزی است که در واحدهای تولیدی مختلف این صنعت به کار گرفته می‌شوند. در حال حاضر این تجهیزات به انواع مختلفی تقسیم می‌گردند که هر کدام نقش بسزایی در واحدهای تولیدی صنعت نساجی بر عهده دارند. با ما همراه باشید تا با انواع ماشین آلات نساجی و نحوه عملکرد آنها در مراحل اصلی تولید پارچه آشنا شوید.
اهمیت ماشین آلات نساجی در صنعت
ماشین‌آلات نساجی ابزارهای کلیدی در صنعت نساجی هستند که به تولید پارچه و الیاف مختلف کمک می‌کنند. بنابراین استفاده از تجهیزات و ماشین‌آلات صنعتی مزایای بسیار زیادی را در بر می‌گیرد. در ادامه به برخی از مهم‌ترین مزایای استفاده از آنها در صنعت نساجی اشاره خواهیم کرد.
افزایش میزان تولید به کمک انواع ماشین آلات نساجی
در وهله اول وجود این تجهیزات صنعتی، حجم تولیدات صنعت نساجی را به طور قابل توجهی افزایش می‌دهند و زمان لازم برای تولید محصولات مختلف را کاهش خواهند داد. به این ترتیب با سرعت بیشتری می‌توان پاسخگوی بازار بود. علاوه بر آن استفاده از ماشین‌آلات مدرن، دقت و ثبات بیشتری در تولید ایجاد می‌کنند. این موضوع منجر به تولید محصولاتی با کیفیت بالاتر و کاهش ضایعات خواهد شد.
کاهش هزینه‌ها
دنبال کردن چنین روندی هزینه‌های مرتبط با خطاها و نقص‌های تولید را به میزان قابل توجهی کمتر خواهد کرد. از طرفی کاهش خطرات کار در محیط‌های صنعتی، ایجاد شرایط ایمن‌تر برای کارگران، پایداری روند تولید، بهبود کیفیت و کاهش هزینه‌های تولید را در بر خواهد داشت.
افزایش کیفیت تولید در کنار ایجاد فرصت‌های شغلی
استفاده از ماشین‌آلات پیشرفته این امکان را فراهم می‌کند که طراحان بتوانند ایده‌های خلاقانه‌تری را پیاده‌سازی کنند و محصولات جدید و متنوع‌تری را تولید نمایند. بنابراین طراحان و مهندسان بسیاری به سمت این صنعت جذب شده و اقدام به تولید و طراحی انواع مختلف ماشین‌آلات صنعت نساجی کرده‌اند. به گونه‌ای که به کمک آنها می‌توان سرعت و کیفیت کار تولید محصولات مختلف را افزایش داد.
البته این روند در مراحل مختلف طراحی، ساخت و پیاده‌سازی ماشین‌آلات نساجی انجام می‌شود و فقط در مرحله تولید اتفاق نمی‌افتد. به طور مثال نرم‌افزارهای مختلف و پیچیده‌ای در زمینه ساخت انواع ماشین آلات نساجی برنامه‌نویسی شده‌اند که می‌توانند قطعه‌های مورد نیاز برای تولید تجهیزات صنعت نساجی را با دقیق‌ترین جزئیات، طراحی کنند.
علاوه بر طراحی در زمینه ساخت این محصولات که از روی طرح‌های آماده شده انجام می‌شود باید از جدیدترین شیوه‌ها و تکنیک‌های موجود استفاده نمود. در واقع باید طرح‌های در نظر گرفته شده را به درستی پیاده کرد و درصد موفقیت در پروژه‌های صنعتی را افزایش داد. لازم به تذکر است که در صورت افزایش دقت در طراحی و ساخت ماشین‌آلات نساجی، می‌توان منسوجات متنوعی را با کیفیت بالاتری تولید کرد.
انواع ماشین آلات نساجی
در صنعت نساجی از ماشین‌آلات متنوعی در مراحل مختلف تولید پارچه مانند تولید و پردازش الیاف و نخ پارچه، بافت و رنگرزی آن استفاده می‌کنند. در ادامه به معرفی ویژگی‌های برخی از انواع ماشین‌آلات مورد استفاده در صنعت نساجی می‌پردازیم.
ماشین آلات تولید الیاف و نخ
یکی از اصلی‌ترین مراحل تولید منسوجات مختلف، مرحله تولید الیاف و نخ محسوب می‌شود. به همین جهت ماشین‌آلات پیشرفته‌ای برای استفاده در این بخش طراحی شده‌اند که می‌توانند کیفیت تولیدات این قسمت را افزایش دهند. به این ترتیب ادامه روند کار تولید پارچه با دقت، سرعت و کیفیت بیشتری طی می‌شود. به همین دلیل جایگاه ویژه‌ای را برای آن در نظر می‌گیرند.
البته مرحله ریسندگی از پیچیدگی‌های خاصی برخوردار است و به چندین قسمت از مرحله تفکیک الیاف، پاکسازی آنها، تاباندن الیاف و در نهایت تولید نخ تقسیم می‌شود. به همین دلیل برای بررسی عملکرد این بخش از کارخانجات تولیدی و مشکلاتی که وجود دارد، دسته‌بندی‌های گوناگونی را در نظر می‌گیرند. همچنین تاکنون تجهیزات و ماشین‌آلات متعددی برای این منظور طراحی و تولید گشته‌اند. به طور کلی انواع ماشین آلات نساجی به کار رفته در مرحله ریسندگی و تبدیل الیاف به نخ، به بخش‌هایی که در ادامه توضیح می‌دهیم تقسیم می‌شوند.
دستگاه حلاجی
در این مرحله الیاف پنبه که برای تولید نخ به کار می‌روند در دستگاه باز و تمیز می‌شوند. سپس تمامی ضایعات از آنها جدا شده تا بتوانند به صورت یک آرایش خطی منظم در مسیر تولید قرار بگیرند. همچنین هر کدام از الیاف به توده‌های کوچکی تقسیم می‌شوند تا راحت‌تر بتوان آنها را در باقی مراحل ریسندگی استفاده کرد.
مرحله کاردینگ
تجهیزات به کار رفته در مرحله کاردینگ، الیاف را به اندازه‌های یکسانی تقسیم می‌کنند. به عبارت دیگر الیافی که بسیار کوتاه یا بلند هستند از آنها جدا شده و تمامی ضایعات حذف می‌گردند. به این ترتیب مخلوطی یک‌دست از الیاف برای ورود به مراحل بعدی آماده خواهند شد.
مرحله کشش
ماشین‌آلاتی که در مرحله کشش مورد استفاده قرار می‌گیرند، الیافی که در مراحل قبل تبدیل به فیتیله الیاف شده‌اند را تحت اعمال فشار به نخی‌هایی با سطح مقطع مشخص تبدیل می‌کنند. البته در این مرحله می‌توان الیاف طبیعی و مصنوعی را با یکدیگر قاطی نموده و آنها را برای تولید منسوجاتی که قرار است به با این ترکیب ساخته شوند آماده کرد.
مرحله شانه‌زنی
در برخی از مراحل تولید، ماشین‌آلاتی برای این منظور استفاده می‌شوند. در حقیقت آنها برای شانه کردن الیاف تولید شده در مرحله کشش و حذف ضایعات بیشتر و تولید نخهای یکدست‌تر به کار می‌روند.
دستگاه فلایر
به کمک دستگاه فلایر نوعی نیمچه نخ در خط تولید آماده می‌شود که تعداد آن در سطح مقطع سازه کمتر است. البته در روند انجام این‌کار به کمک انواع ماشین آلات نساجی، برای افزایش استحکام سازه لیفی، الیاف تولید شده را تاب می‌دهند تا ضخامت نخ را نیز بالا ببرند. لازم به ذکر است که نیمچه نخ تولید شده در این مرحله، در بسته‌های نخ مورد نظر پیچیده می‌شوند و وارد مرحله آخر یعنی رینگ می‌گردند.
رینگ
در ابتدای کار، به کمک تجهیزات به کار رفته در این بخش، نخ‌ها را کشیده تا تعداد الیاف را در سطح مقطع نیمچه نخهای تولید شده، کاهش دهند. پس از انجام تمام این مراحل، با تابیدن نخ استحکام نیمچه نخ تولید شده در مرحله قبل را افزایش می‌دهند. سپس با رسیدن نخ به اندازه و ضخامت مورد نظر، نخ روی ماسوره تابیده می‌شود و آماده استفاده می‌گردد.
ماشین آلات بافندگی
در مرحله بافندگی که یکی از مهم‌ترین قسمت‌های در نظر گرفته شده در کارخانجات نساجی است، انواع مختلفی از ماشین‌آلات و تجهیزات نساجی مورد استفاده قرار می‌گیرد. وظیفه کلیه دستگاه‌های به کار رفته در این بخش، تابیدن تار و پود پارچه به شکلی کاملاً منظم در کنار یکدیگر است. به‌طوری‌که نتیجه این‌کار به تولید منسوجات مختلفی منتهی می‌گردد. بنابراین همیشه توجه ویژه‌ای به ساخت ماشین‌آلات و تجهیزات مختلف به کار رفته در این بخش دارند تا فرایند تولید را از لحاظ کمی و کیفی بهبود بخشند.
از این‌رو تا کنون انواع مختلفی از این دستگاه‌ها با عملکرد خودکار یا نیمه خودکار، برای استفاده در این فاز به بازار عرضه شده‌اند. پس طبقه‌بندی‌های مختلفی برای ماشین‌الات بافندگی در نظر گرفته شده که اصلی‌ترین روش‌های تفکیک آنها، سیستم تشکیل دهنه نخ تار و سیستم پودگذاری است. باید بدانید بر اساس سیستم پودگذاری ماشین‌آلات بافندگی به انواع زیر تقسیم می‌شود:
- ماشین‌های بافندگی ماکودار
- ماشین‌های بافندگی بدون ماکو
در مدل اول یعنی انواع ماشین آلات نساجی ماکودار، از ماکو برای قرار دادن پود پارچه استفاده می‌کنند. البته لازم ذکر است که ماکو از متریال چوب ساخته شده و ماسوره‌ای که به منظور پیچاندن نخ پود بر روی ماکو طراحی شده، در داخل بدنه آن قرار دارد. اما ماشین‌های بافندگی بدون ماکو سرعت بیشتری نسبت به مدل دیگر دارند و به دسته‌های مختلفی مانند ماشین‌های بافندگی پروژکتایل، ماشین‌های بافندگی گیره‌ای، ماشین‌های بافندگی ایرجت و ماشین‌های بافندگی جت آبی تقسیم می‌شوند.
روش دیگری برای دسته‌بندی ماشین‌های بافندگی وجود دارد که بر اساس مکانیسم تشکیل دهنه است. به عنوان نمونه‌ای از ماشین‌های بافندگی که در این سیستم قرار می‌گیرند می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
- ماشین‌های بافندگی بادامکی
- ماشین‌های بافندگی دابی
- ماشین‌های بافندگی ژاکارد
نحوه عملکرد انواع ماشین آلات نساجی در بخش بافندگی
برای آنکه بتوان به کمک ماشین‌آلات و تجهیزات بافندگی، کار بافتن، رسیدن نخ‌ها و بافت پارچه را به درستی انجام داد، باید پنج مرحله عملیات اصلی بافندگی که در ادامه به توضیح آنها می‌پردازیم را به درستی انجام داد:
- مرحله تشکیل دهنه
مرحله اول تشکیل دهنه است که به کمک جدا کردن نخهای تار و قرار دادن آنها در جهات بالا و پایین ایجاد می‌شود. به این ترتیب مسیر مشخصی برای جابه‌جا کردن و حرکت پود در مسیر تولید پارچه به وجود آید.
- مرحله پودگذاری
پس از تشکیل دهنه، نخ پود به وسیله سیستم پودگذاری داخل ماشین‌آلات حرکت کرده و عملیات پودگذاری انجام می‌شود.
- مرحله شانه‌زنی
در مرحله شانه زنی، نخ پود را به لبه پارچه با شدت بسیار زیادی می‌کوبند تا محصول با کیفیتی را تولید کنند.
برای کسب اطلاعات در باره نخ های بافندگی مقاله انواع نخ بافندگی را مطالعه کنید.
باز شدن نخ
در مرحله باز شدن نخ، به کمک تسمه و مکانیزم‌های مشخص شده‌ای، نخ تار از روی چله جدا کرده و به ناحیه بافت پارچه انتقال می‌دهند. البته انتخاب انواع ماشین آلات نساجی به کار رفته در این مرحله، به میزان باز شدن نخ تار، ضخامت نخ پود و تراکم پودی بستگی دارد.
- مرحله برداشت پارچه
در این مرحله از یک غلطک، برای کشیدن پارچه به محلی که بافته شده، کمک گرفته می‌شود. البته در این مرحله توجه به میزان تغذیه نخ تار و برداشت پارچه از اهمیت بالایی برخوردار است. این مسئله باعث افزایش کیفیت پارچه تولید شده خواهد شد.
ماشین آلات رنگرزی و چاپ
یکی دیگر از مهم‌ترین تجهیزاتی که در کارخانجات نساجی مورد استفاده قرار می‌گیرند، ماشین‌های رنگرزی هستند. این تجهیزات که در انواع مختلفی تولید شده و به بازار عرضه می‌شوند، در سه دسته‌بندی دستگاه‌های جریان هوا، دستگاه‌های کاملا غوطه‌ور و دستگاه‌های جریان ملایم قرار می‌گیرند. البته مهم‌ترین مسئله در انتخاب نوع ماشین‌آلات رنگرزی توجه به الیاف پارچه، نوع پارچه، نحوه قرارگیری الیاف در کنار یکدیگر و تناسب آنها با مدل دستگاه است.
خوب است بدانید که فرایند رنگ‌آمیزی در کارخانجات تولید منسوجات متنوع و پارچه، به روش‌های مختلفی انجام می‌شود. روش اول تولید محصولات کاملاً بدون دخالت دست است که فرایند پیوسته نام دارد. یعنی در ابتدا و انتهای کار از هیچ نیروی انسانی برای جابه‌جا کردن وسایل یا دسته‌بندی آنها استفاده نمی‌شود. اما نقطه مقابل آن فرایندی به نام بچ یا ناپیوسته بوده که دسته‌بندی دوم را تشکیل می‌دهد. همچنین اگر در مراحل تولید از هر دو فرایند فوق استفاده شود، به آن فرایند نیمه پیوسته می‌گویند که در دسته‌بندی سوم قرار می‌گیرد.
لازم به ذکر است که هر کدام از این فرایندها شرایط مخصوص به خود را دارند. به طور مثال در فرایند بچ مقدار مشخصی از مواد به صورت مکرر با محلول‌های رنگی در ارتباط هستند و سپس به صورت دستی به محل دیگری منتقل می‌شوند. جالب است بدانید که رنگرزی تریکو که فرآیندی بسیار پر کاربرد است، به این روش انجام می‌شود. اما در انواع ماشین آلات نساجی رنگرزی نیمه پیوسته که به کمک فرایند فولارکردن انجام می‌شود، برای اینکه پس از عملیات رنگرزی، رنگ پارچه ثابت بماند، باید محصول تهیه شده را برای مدتی در محلی مشخص نگهداری کنند. علاوه بر آن باید بدانید که در روش پیوسته، پارچه‌های خشک را که هیچ رنگی روی آنها قرار نگرفته، وارد چرخه رنگ کرده و طرح مورد نظر را روی آنها منتقل می‌کنند. البته معمولا برای بالا بردن حجم تولیدات از این روش کمک می‌گیرند.
سخن پایانی
در این مقاله در خصوص ماشین‌آلات و تجهیزاتی که در مراحل مختلف تولید صنایع نساجی مورد استفاده قرار می‌گیرند توضیحاتی را بیان کردیم. البته لازم به ذکر است که مهم‌ترین دلیل استفاده از تجهیزات و ماشین‌آلات نساجی، بالا بردن کیفیت محصولات تولید شده است. بنابراین باید تجهیزات به کار رفته نیز با بالاترین تکنولوژی‌های روز دنیا طراحی شده باشند تا بتوان نتیجه مورد نظر را پس از استفاده از آنها به دست آورد. پس هنگام انتخاب تجهیزات و مواد اولیه برای تولید منسوجات مختلف، باید آنها را از برند و شرکتی مطرح که تجربه و تخصص بالایی در این زمینه دارد تهیه نمایید تا بتوانید از کیفیت محصول تهیه شده مطمئن شوید.
در همین راستا می‌توانید به سایت مجموعه فور پیلارز که بیش از ۳۹ سال سابقه در حوزه صادرات و واردات انواع منسوجات نساجی از قبیل الیاف پنبه و الیاف ویسکوز دارد مراجعه کنید. همچنین باید بدانید این شرکت سال‌ها است که در زمینه تولید انواع نخهای طبیعی و مصنوعی و تهیه ماشین‌آلات و تجهیزات مرتبط با صنعت نساجی فعالیت کرده و با کیفیت‌ترین خدمات را در خصوص تهیه انواع ماشین آلات نساجی ارائه می‌کند. برای کسب اطلاعات بیشتر تماس بگیرید.