انواع نخ در صنعت نساجی
هر لباسی که می‌پوشید، با نخ متفاوتی تولید شده است. انواع نخ در صنعت نساجی در حال گسترش است و همواره نمونه‌های جدیدی وارد عرصه بازار می‌شوند. حال چه بخواهید با آشنایی انواع نخ دست به خیاطی و طراحی لباس حرفه‌ای بزنید و چه بخواهید برای مراقبت بهتر از لباس‌ها با این انواع آشنا شوید، این مطلب را تا انتها مطالعه کنید. در ادامه انواع نخ در صنعت نساجی را از نظر روش تولید، جنس و کاربرد به همراه مشخصات بررسی خواهیم کرد.
انواع نخ از نظر روش تولید
الیاف خام برای تولید نخ و پارچه از طریق روش‌های گوناگونی به دست می‌آید. این الیاف طی فرآیندهای مختلفی به نخ و پس از آن هم به پارچه تبدیل می‌شود. حال نوع به دست آمدن این الیاف و فرآیندی که طی می‌کند، موجب ایجاد انواع نخ از نظر روش تولید می‌شود. این انواع روش‌های تولید نخ یا ریسندگی به این شکل است:
- ذوب ریسی: این روش برای تولید نخ‌های مصنوعی و با استفاده از مواد پلیمری است. تولیدکنندگان در تولید نخ از روش ذوب ریسی به میزان بسیار زیادی مواد پلیمری را حرارت می‌دهند. زمانی که ویسکوزیته این پلیمر به میزان لازم برسد، این مواد را با فشار از اسپینرت خارج می‌کنند. نوع و تعداد سوراخ‌های اسپینرت موجب ایجاد تعداد تارها و ضخامت آن‌ها خواهد شد. سپس این الیاف سرما داده می‌شوند تا جامد شده و پس از آن هم با غلتک کشیده می‌شوند تا نخ‌ها محکم و آماده شوند. این روش تولید هزینه کمی دارد و آلودگی محیطی ایجاد نمی‌کند.
- تر ریسی: این روش یکی از روش‌های سنتی و قدیمی برای تولید نخ از پلیمرها است. تر ریسی با نام محلول ریسی هم شناخته شده و برای پلیمرهایی استفاده می‌شود که قابلیت تولید نخ با روش مذاب را ندارند. این شیوه کمی پیچیده است و با استفاده از حلال‌های غیرفرار انجام می‌شود. تعدادی از نخ‌هایی که با روش تر ریسی تهیه می‌شوند شامل ریون، ویسکوز، اسپاندکس و اکریلیک هستند. این روش تولید هم هزینه کمی دارد اما محیط کاری شیمیایی و به نسبت خطرناک را رقم می‌زند.
- خشک ریسی: این روش هم تا حدودی مشابه روش تر ریسی است. با این تفاوت که در آن از حلال‌های فرار استفاده می‌شود. پلیمرها در یک حلال مخصوص حل شده و سپس طی چند مرحله نخ‌های مختلفی به وجود می‌آیند. این روش نسبت به تر ریسی کمی زمان‌بر است. تولیدات آن هم مواردی همچون اکریلیک، اسپاندکس و استات را شامل می‌شود.
همان‌طور که مشخص است، این سه روش برای تولید نخ‌های مصنوعی و فیلامنتی از پلیمر هستند. تولید نخ از الیاف و مواد طبیعی یا روش تولید نخ ریسیده هم به نوع دیگری انجام می‌شود.
در روش تولید نخ‌های طبیعی تولیدکنندگان الیاف را با هر طول متفاوت به شکل موازی تاب می‌دهند. در مجموع سرعت تاب دهی، روش تاب دهی و حتی میزان آن در تولید نخ‌های مختلف نسبت به یکدیگر تفاوت دارد.
انواع نخ بر اساس ساختار
در دنیای رنگارنگ و پر تنوع نساجی، نخ‌ها به عنوان پایه و اساس هر پارچه و محصولی، نقشی حیاتی ایفا می‌کنند. اما آیا می‌دانستید که نخ‌ها تنها از نظر جنس و رنگ متفاوت نیستند؟ ساختار نخ‌ها نیز دنیایی از تنوع را پیش روی طراحان و تولیدکنندگان قرار می‌دهد. در این مقاله، به بررسی سه ساختار اصلی نخ‌ها یعنی ریسیده شده، فیلامنتی و فانتزی می‌پردازیم و کاربردهای هر یک را در صنعت نساجی بررسی می‌کنیم
نخ‌های ریسیده شده (Spun Yarn)
نخ‌های ریسیده شده از الیاف کوتاه که به هم تابیده شده‌اند، تشکیل می‌شوند. این نخ‌ها به دلیل ساختارشان، معمولاً نرم، گرم و جاذب رطوبت هستند. به همین دلیل، برای تولید انواع پوشاک، پتو، حوله و سایر منسوجات خانگی استفاده می‌شوند. اگر به دنبال پارچه‌ای با لطافت و حس طبیعی هستید، نخ‌های ریسیده شده بهترین گزینه برای شما خواهند بود.
نخ‌های فیلامنت (Filament Yarn)
نخ‌های فیلامنت از الیاف بلند و پیوسته تشکیل می‌شوند. این نخ‌ها به دلیل ساختارشان، بسیار مستحکم، بادوام و درخشان هستند. به همین دلیل، برای تولید انواع لباس‌های ورزشی، جوراب، چتر نجات و سایر محصولاتی که نیاز به استحکام و دوام بالا دارند، استفاده می‌شوند. اگر به دنبال پارچه‌ای با ظاهر براق و جذاب هستید، نخ‌های فیلامنتی انتخاب مناسبی برای شما خواهند بود
نخ‌های فانتزی (Fancy Yarn)
نخ‌های فانتزی دارای ساختارهای پیچیده و تزئینی هستند. این نخ‌ها با استفاده از تکنیک‌های مختلف مانند گره زدن، حلقه زدن و پیچاندن الیاف، تولید می‌شوند. نخ‌های فانتزی به دلیل ظاهر جذاب و خاص خود، برای تولید انواع لباس‌های مجلسی، شال، روسری و سایر منسوجات تزئینی استفاده می‌شوند. اگر به دنبال پارچه‌ای با طرح و نقش منحصر به فرد هستید، نخ‌های فانتزی بهترین گزینه برای شما خواهند بود
مشخصات انواع نخ
هر نخ که با هر روشی تولید می‌شود، مشخصات و ویژگی‌های مخصوصی دارد. در واقع همین مشخصات متنوع و متفاوت نخ‌ها است که باعث می‌شود اغلب افراد در هنگام خرید و بررسی جنس پارچه‌ها مدلی را نسبت به مدل دیگر ترجیح دهند. حال ویژگی‌ها و مشخصات انواع نخ که شما هم باید در هنگام خرید و انتخاب جنس پارچه در نظر بگیرید، به این شرح هستند:
- قابلیت تنفس: بعضی از الیاف و نخ‌ها از قابلیت تنفس برخوردار هستند. به این معنا که از میان بافت و ساختار آن‌ها به راحتی هوا عبور پیدا می‌کند و در آن‌ها هوا جریان دارد. در نتیجه پوست به خوبی نفس می‌کشد. در اغلب موارد الیاف و نخ‌های طبیعی همچون نخ پنبه یا کتان از این ویژگی برخوردار هستند.
- مقاومت: میزان مقاومت یکی از ویژگی‌های مهم هر نخ است. بعضی از نخ‌ها در برابر حرارت مقاومت دارند و بعضی دیگر در برابر مواد شیمیایی مقاوم هستند. نخ‌هایی که در برابر حرارت مقاومت نشان می‌دهند، به راحتی نمی‌سوزند و اغلب ذوب می‌شوند. نخ‌هایی هم که در برابر مواد شیمیایی مقاوم هستند با قرارگیری در برابر انواع شوینده‌های شیمیایی به آسانی خراب نمی‌شوند. این مسئله باعث می‌شود که به آسانی رنگ و ظاهر اولیه را از دست ندهند.
- کشسانی: از دیگر ویژگی‌های بسیار مهم نخ‌ها می‌توانیم به قابلیت کشسانی اشاره کنیم. بعضی از نخ‌ها بسیار منعطف هستند. این نمونه‌ها برای تولید لباس‌های راحتی، لباس‌های زیر، لباس‌های ورزشی و انواع جوراب مناسب هستند و نخ لاکرا و یا اسپاندکس به این شکل است. در مقابل بعضی از نخ‌ها مانند نخ پنبه از این قابلیت برخوردار نبوده و با کشش زیاد پاره خواهند شد.
- دوام: کلیه ویژگی‌های نخ‌ها باعث می‌شود که در نهایت هر یک میزان دوام و ماندگاری بیشتر یا کمتری داشته باشد. بعضی از نخ‌ها همچون ویسکوز ماندگاری بالایی دارند چراکه به راحتی می‌تواند پس از کشیده و شسته شدن هم به حالت اولیه خود برگردد.
- نگهداری: نوع نگهداری هر نخ متفاوت است. برای مثال اغلب لباس‌ها با نخ و پارچه ابریشمی باید با دمای خنک و با ظرافت شسته شوند. بعضی از لباس‌ها هم با نخ و پارچه‌هایی همچون نخ پنبه باید پس از هر بار شستشو به خوبی اتو شوند. در حالی که اغلب اجناس و نخ‌های نیمه مصنوعی در صورت اتو شدن آسیب می‌بینند.
- جذب رطوبت: میزان جذب رطوبت و تعریق توسط هر نخ هم متفاوت است. نخ‌های طبیعی همچون پنبه اغلب از ویژگی جذب رطوبت بالا برخوردار هستند. در حالی که اغلب الیاف مصنوعی از قابلیت جذب رطوبت برخوردار نیستند.
- خنکی و گرمی: هر نخ وابسته به ضخامت و میزان عبور هوا دارای ویژگی خنکی و گرمی است. نخ‌های کنفی و پشمی از مدل‌هایی هستند که پارچه‌های گرمی را تهیه می‌کنند. در مقابل، نخ‌های ریون، پنبه، کتان و ابریشم از مدل‌های خنک به حساب می‌آیند.
- حساسیت زایی: وجود مواد شیمیایی در بعضی از الیاف و نخ‌های مصنوعی می‌تواند باعث ایجاد آلرژی پوستی در عده‌ای از افراد شود. حتی بعضی از نخ‌های نیمه مصنوعی که از ترکیب مواد به دست می‌آیند هم می‌توانند چنین ویژگی‌ای داشته باشند.
کاربرد انواع نخ
انواع نخ در صنعت نساجی کاربردهای متنوعی دارند. استفاده از نخ و الیاف تنها برای تولید پوشاک نیست، بلکه آن‌ها سراسر زندگی روزمره و وسایل مهم ما انسان‌ها را فرا گرفته‌اند. تعدادی از مهمترین کاربرد انواع نخ شامل این ۶ مورد است:
- بافت فرش: یکی از مهمترین و ابتدایی‌ترین کاربردهای انواع نخ در بافت فرش است. فرش‌های ماشینی و دست بافت با استفاده از میزان زیادی نخ تولید می‌شود. نمونه‌های مختلف انواع نخ در این زمینه کاربرد دارد. به طور مثال در تولید فرش‌های ماشینی، موکت و حتی گلیم بافی از نخ‌هایی همچون نخ اکریلیک و نخ پلی استر تولید می‌شود. در حالی که فرش‌های دستباف از نخ‌های طبیعی‌تر همچون نخ پنبه تهیه می‌شود.
- کالای خواب: پتو، بالش، ملحفه، روتختی و تقریباً هر چیز دیگری که بر روی یک تخت قرار می‌گیرد، به نخ نیاز دارد. پارچه‌های این کالاهای خواب و حتی دوخت‌ودوز اطراف ملحفه، روتختی و بالش هم با انواعی از نخ‌ها در صنعت نساجی انجام می‌شود.
- انواع پوشاک: هر آنچه که در کمد لباس‌ها دارید و می‌پوشید، کاربرد نخ در آن دیده می‌شود. انواع بی‌شمار پوشاک کودک، زنانه، مردانه، لباس زیر، لباس راحتی، کت و شلوار، شال، مانتو، کلاه، شال، جوراب، ساپورت، لباس‌های مجلسی و سایر موارد تماماً شامل انواع نخ هستند. انتخاب نوع و کیفیت نخ در درجه کیفی هر یک از این موارد تأثیر شایانی می‌گذارد.
- مبلمان و صندلی: کاربرد انواع نخ را همچنین می‌توانید در انواع صندلی و مبلمان منزل و اداری هم مشاهده کنید. برای تولید چنین اقلامی هم از نخ‌های مخصوص همچون نخ پلی استر، نخ فاستونی، نخ پنبه و غیره استفاده می‌شود.
- هنرهای دستی: بسیاری از هنرها از جمله گلدوزی و بافت تابلو فرش نیازمند انواع نخ در صنعت نساجی است.
- کالای پزشکی: بخش مهمی از کالاهای پزشکی پراهمیت و حیاتی با نخ تولید می‌شوند. از انواع بانداژ و گاز استریل تا حتی خود نخ بخیه از نمونه‌های بارز این زمینه هستند.
- کشاورزی: بسیاری از تجهیزات ضروری و مهم برای کشاورزی یا سایر مشاغل مشابه به نخ نیاز دارند.
البته توجه داشته باشید که این موارد تنها بخش خلاصه‌ای از کاربرد انواع نخ را شامل می‌شوند. مثال‌های بیشتری وجود دارد و در واقع به هر گوشه‌ای که بنگرید، یکی از کاربردهای نخ را مشاهده خواهید کرد.
دسته بندی انواع نخ از نظر جنس
اگر بخواهیم انواع نخ رایج را دسته‌بندی کنیم، این انواع در سه دسته قرار می‌گیرند: نخ‌های طبیعی، نیمه مصنوعی و مصنوعی. مثال‌ها و ویژگی‌های هر یک از این سه دسته به این ترتیب است:
- نخ‌های طبیعی: به طور کلی نخ‌های طبیعی شامل مدل‌هایی است که الیاف آن‌ها دارای منبعی کاملاً طبیعی است. گیاهان و پشم حیوانات بعضی از این منابع را شامل می‌شوند. به همین دلیل به آن‌ها نخ‌هایی با الیاف حیوانی و الیاف گیاهی هم گفته می‌شود. نخ‌های طبیعی حساسیت‌زا نیستند و اغلب باکیفیت، نرم، لطیف و دارای مقاومت بالایی هستند. این نخ‌ها محبوبیت فراوانی داشته و برای تولید بسیاری از اقلام و پوشاک مورد استفاده قرار می‌گیرد. از نمونه‌های رایج و متداول آن می‌توانیم به نخ پنبه، کتان، ابریشم، دمسه و پشمی اشاره کنیم.
- نخ‌های مصنوعی: نخ‌های مصنوعی مدل‌هایی هستند که با روش‌های مصنوعی و شیمیایی تهیه می‌شوند. البته این به معنای کیفیت پایین و یا داشتن منشأ مصنوعی در بسیاری از مدل‌ها نیست. بلکه اغلب آن‌ها منبعی گیاهی و طبیعی دارند اما با روش‌های شیمیایی و مواد افزودنی تهیه شده و به همین دلیل نخ‌های مصنوعی نام دارند. این انواع مواردی همچون ویسکوز، پلی استر، اکریلیک و نایلون و غیره را شامل می‌شود که به صورت جداگانه به آن‌ها خواهیم پرداخت.
- نخ‌های نیمه مصنوعی یا مخلوط: این نوع نخ‌ها با ترکیب نمونه‌های طبیعی و مصنوعی به دست می‌آیند. برای مثال ممکن است برای تهیه آن نخ پنبه و پلی استر ترکیب شوند و یک نخ مخلوط را به دست آورند.
انواع نخ‌های مصنوعی
بسیاری از اقلامی که روزانه استفاده می‌کنید، از نخ‌های مصنوعی تهیه شده‌اند. این نخ‌ها انواع فراوانی دارند که حتی بعضی از آن‌ها با جذابیت فراوان خود به یکی از مهمترین انواع نخ در صنعت نساجی برای تولید پارچه‌ها و لباس‌های مجلسی تبدیل شده‌اند. به طور خلاصه رایج‌ترین انواع نخ مصنوعی شامل ریون، اکریلیک، پلی استر و نایلون هستند.
نخ ریون
نخ ریون از پرطرفدارترین نخ‌های مصنوعی به حساب می‌آید و بیشترین شباهت را به نخ‌های طبیعی دارد. شباهت فراوان آن باعث می‌شود که حتی بسیاری از افراد تصور کنند که ریون یک نخ طبیعی است. این نخ ظاهر زیبایی دارد و گاهی با عنوان نخ ابریشم مصنوعی هم شناخته می‌شود. از ویژگی‌های مهم آن چنین مواردی هستند:
- درخشندگی و براقی بسیار زیاد
- نرم و لطیف مشابه نخ ابریشم
- چروک پذیری
- جذب رطوبت و تعریق
- دارای قابلیت محدود در کشسانی
- مقاومت بسیار زیاد
- ماندگاری مطلوب
نخ اکریلیک
نخ اکریلیک یکی دیگر از نخ‌های مصنوعی پرطرفدار و پرکاربرد به حساب می‌آید. بسیاری از فرش‌ها و قالی‌هایی که امروزه مشاهده می‌کنید، با نخ اکریلیک تولید شده‌اند. این نخ از یک پلیمر به نام پلی اکریلونیتریل تولید می‌شود و از این ویژگی‌ها برخوردار است:
- عدم ایجاد حساسیت
- نرمی و لطافت زیاد
- مقاوم در برابر حرارت غیرمستقیم
- تنوع چشمگیر در رنگ‌بندی
- ماندگاری و دوام بالا
- قیمت به صرفه
- نگهداری به نسبت آسان
نخ پلی استر
نخ پلی استر هم از دیگر نمونه‌های انواع نخ‌های مصنوعی به حساب می‌آید که خود انواع مختلفی دارد. این نخ از مواد شیمیایی تهیه می‌شود و عده‌ای از افراد به آن حساسیت نشان می‌دهند. از مهمترین مشخصات نخ پلی استر هم می‌توانیم این موارد را نام ببریم:
- عدم جذب رطوبت و تعریق بدن
- استحکام بالا
- مقاومت بسیار زیاد در مقایسه با نخ‌های طبیعی
- عدم عبور هوا و تنفس پوست
- قیمت به نسبت ارزان
- مقاومت در برابر نور خورشید
- قابلیت برگشت‌پذیری
نخ نایلون
این نوع نخ کاربرد فراوانی در زندگی روزمره دارد. از این رو در تهیه اقلام بی‌شماری از تور ماهیگیری تا لباس‌های ایمنی و پالتوهای بارانی مورد استفاده قرار می‌گیرد. این نخ در اغلب موارد با مواد شیمیایی و گاهی هم با مواد طبیعی تولید می‌شود. نخ نایلون خود انواع مختلفی دارد که هر یک در زمینه‌های متفاوتی استفاده می‌شوند. بعضی از این انواع شامل نایلون ۶، نایلون ۱۲، نایلون ۱۱ و نایلون ۴,۶ هستند. اغلب آن‌ها از قابلیت جذب آب برخوردار نبوده و در برابر حرارت مقاوم هستند.
جمع بندی
شرکت فورپیلارز با سابقه ای بیش از 39 سال در عرصه واردات و صادرات مواد اولیه نساجی، فورپیلارز به عنوان منبعی قابل اعتماد برای تامین الیاف، نخ و رنگ با کیفیت شناخته شده است.
شرکت فورپیلارز با بیش از ۳۹ سال سابقه در حوزه واردات و صادرات مواد اولیه انواع منسوجات از قبیل الیاف طبیعی پنبهای، الیاف ویسکوز، مواد رنگرزی، انواع نخ‌های طبیعی و مصنوعی و … فعالیت دارد. این مجموعه انواع درجه یک از نخ های طبیعی، مصنوعی و ترکیبی را با قیمتی مناسب و کیفیتی مناسب به فروش می‌رساند.
شما می توانید برای تهیه و خرید انواع نخ و منسوجات ترکیبی و طبیعی از جمله خرید انواع نخ پلی استر، نخ پنبه ای و نخ ملانژ و … با کارشناسان فروش فورپیلارز تماس بگیرید.
